Het rustelozebenensyndroom (restless legs syndrome; RLS) is een veelvoorkomende neurologische aandoening. De prevalentie van een klinisch relevant RLS dat twee of meer keer per week invloed heeft op de kwaliteit van leven ligt tussen 1,5 en 2,7%. Voor veel van deze RLS patiënten is de kwaliteit van leven beïnvloed door in- en doorslaapstoornissen, maar RLS is ook geassocieerd met depressieve klachten en kan zelfs tot zelfmoord leiden. De oorzaak van het RLS is multifactorieel: bij 50% komt het in de familie voor en er zijn enkele kandidaat-genen geïdentificeerd. Het RLS is ook geassocieerd met een verworven ijzertekort, nierinsufficiëntie, bepaalde medicijnen en zwangerschap. Het is waarschijnlijk dat een verlaagde ijzerconcentratie in de hersenen door een nog ongedefinieerd defect in het ijzermetabolisme met een down-regulatie van dopaminereceptoren in het striatum, verhoogd glutamaat en verlaagd adenosine aan het RLS ten grondslag ligt. Het stellen van de diagnose en de initiële behandeling vinden meestal in de eerste lijn plaats. Zodra het probleem voor de huisarts te groot wordt, wordt meestal een neuroloog geraadpleegd.

De auteurs van dit artikel vonden een update nodig, omdat er de laatste jaren een soort ‘paradigmaverschuiving’ heeft plaatsgevonden in de behandeling van het RLS.